Szkoła Główna Warszawska (1862-1869); Grzegorz P. Bąbiak

Tom materiałów do historii Szkoły Głównej Warszawskiej jest pierwszym, jaki podejmuje próbę całościowego zebrania najważniejszych źródeł do jej dziejów. Znalazły się w nim tak materiały dotąd niepublikowane, jak i wydane w epoce, a rozproszone w postaci druków ulotnych i artykułów prasowych. Całość uzupełnia bogaty materiał ikonograficzny, niekiedy publikowany po raz pierwszy, prezentujący ryciny z epoki, jak i dzisiejsze fotografie miejsc związanych ze szkołą, w tym także odnalezionych na cmentarzach różnych wyznań groby profesorów i uczniów Szkoły Głównej.

Tom został podzielony na kilkanaście rozdziałów, porządkujących przekazy pod względem tematycznym i chronologicznym. W pierwszej części Powołanie Szkoły Głównej znalazły się: regulamin studiów, relacje z otwarcia placówki oraz przemówienia wówczas wygłoszone przez rektora Mianowskiego oraz Kazimierza Krzywickiego. Uzupełnia ją relacja Józefa Ignacego Kraszewskiego, jaką zamieścił w „Przeglądzie Europejskim Naukowym, Literackim i Artystycznym”.

W drugiej części przedstawiona została kadra Szkoły Głównej. Znalazły się tu spisy profesorów i wykładowców, rozkłady zajęć i tytuły prowadzonych przedmiotów, zestawienia liczby studentów na poszczególnych latach i wydziałach oraz podstaw finansowych funkcjonowania uczelni. Osobne miejsce zajmują w tym rozdziale fragmenty poświęcone pierwszemu i jedynemu rektorowi uniwersytetu – Józefowi Mianowskiemu, na które złożyły się wspomnienia pośmiertne i materiały archiwalne opublikowane przez Leopolda Méyeta.

W kolejnych rozdziałach opublikowano materiały dotyczące poszczególnych wydziałów, tzn.: filologiczno-historycznego, prawa i administracji, matematyczno-fizycznego oraz lekarskiego. W każdym rozdziale najpierw znalazły się informacje o wykładowcach, a następnie wspominane wielokrotnie imienne listy studentów. Przytaczane in extenso zostały, w miarę możliwości, zweryfikowane i uzupełnione.

W obszernej dziewiątej części zestawione zostały materiały pod wspólnym tytułem Dziedzictwo Szkoły Głównej. Przedrukowano w niej fragmenty okolicznościowych artykułów, jakie ukazywały się z okazji kolejnych rocznic powołania uniwersytetu (także z wydawanych ksiąg pamiątkowych), artykuły o jego historii, jak również niektóre wspomnienia jego wychowanków.